Kinderen tot 16 jaar mogen in principe niet werken en zijn verplicht om naar school te gaan. Voor bepaalde soorten werk is onder strikte voorwaarden een aantal uitzonderingen gemaakt (bijvoorbeeld voor werktijden). Deze staan in de Arbowet en de Arbeidstijdenwet.
Jongeren van 16 en 17 jaar mogen bijna alle werkzaamheden doen, maar ook voor hen geldt dat naar school gaan voorop staat: ze hebben een leer- en kwalificatieplicht.
De minister van SZW heeft een aantal maatregelen aangekondigd om de wet- en regelgeving voor kinderarbeid te moderniseren. Zo mogen kinderen tot 16 jaar niet meer als flitsbezorger werken en worden de arbeidstijden verruimd.
Op deze pagina
- leerplicht en kwalificatieplicht
- regels voor werkende minderjarigen
- modernisering regels
- controle door de arbeidsinspectie
leerplicht en kwalificatieplicht
Kinderen van 5 tot 16 jaar hebben een leerplicht: dit betekent dat ze, volgens de wet, in die leeftijdsperiode naar school moeten gaan. Jongeren tussen 16 en 18 jaar hebben een startkwalificatieplicht, die bedoeld is om schooluitval tegen te gaan. Een startkwalificatie is (minimaal) een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger). De kwalificatieplichtige jongeren moeten volledig dagonderwijs volgen zolang ze geen startkwalificatie hebben. Ze mogen tot die tijd ook niet voltijds werken.
Jongeren tot 18 jaar mogen wel een bijbaan of vakantiebaan hebben of stage lopen, onder bepaalde voorwaarden (zie hierna).
regels voor werkende minderjarigen
De wettelijke regels over het soort werk dat minderjarigen tot 18 jaar mogen doen en de werktijden die zijn toegestaan, verschillen per leeftijd.
12-jarigen mogen in principe niet werken, tenzij het gaat om werk in het kader van een werkstraf, een leerproject of een uitvoering (bijvoorbeeld een reclamespot of toneelstuk). Voor kinderen tot 13 jaar die cultureel werk willen doen kan een ontheffing worden aangevraagd.
13- en 14-jarigen mogen alleen klusjes doen en helpen bij licht, niet-industrieel werk. Niet-industrieel werk betekent dat zij niet mogen werken in een fabriek of met/bij machines. Ze mogen bijvoorbeeld wel vakkenvullen in een supermarkt en reclamefolders bezorgen. Op schooldagen mogen 13- en 14-jarigen maximaal twee uur werken.
15-jarigen mogen zelfstandig werk doen dat licht en niet-industrieel is. Voor hen gelden iets ruimere werktijden dan voor 13- en 14-jarigen, maar op schooldagen geldt hetzelfde maximum van twee uur. 15-jarigen hebben recht op het minimumloon.
16- en 17-jarigen mogen bijna elk soort werk doen zolang het werk niet gevaarlijk is of hen verhindert naar school te gaan. Zij mogen niet werken met gevaarlijke stoffen, op grote hoogte of in een lawaaiige omgeving. Ook zijn er werkzaamheden die jongeren van 16 en 17 jaar alleen onder deskundig toezicht mogen doen.
Voor alle jongeren tot 18 jaar geldt dat arbeid die gevaarlijk is voor de gezondheid (bijvoorbeeld het werken met bestrijdingsmiddelen of andere gevaarlijke stoffen) of hen verhindert naar school te gaan verboden is. Op niet-schooldagen en in vakanties mogen ze meer uren werken dan op schooldagen.
Jongeren tussen 13 en 18 jaar die cultureel werk willen doen, hoeven daarvoor geen ontheffing aan te vragen zolang ze zich aan de Arbeidstijdenwet houden.
Minderjarigen mogen bovendien een maatschappelijke stage of beroepsstage lopen, maar dit is wel aan regels gebonden.
modernisering regels
De minister van SZW wil de wet- en regelgeving voor werkende minderjarigen moderniseren. Zo is het verbod op maaltijdbezorging voor kinderen tot 16 jaar per 5 november 2023 uitgebreid naar flitsbezorging (bijvoorbeeld van boodschappen) op een (elektrische) fiets.
Daarnaast zijn de volgende voorstellen gedaan:
-
het verbod op maaltijdbezorging voor kinderen tot 16 jaar wordt uitgebreid naar flitsbezorging (bijvoorbeeld van boodschappen) op een (elektrische) fiets
-
13- tot 15-jarigen mogen op een niet-schooldag en in een niet-schoolweek tot 20.00 uur in plaats van tot 19.00 uur gaan werken. De werktijd en rusttijd blijven wel in omvang gelijk doordat de jongere pas een uur later mag beginnen met werken als hij tot 20.00 uur doorwerkt. Voor 13- en 14-jarigen gaan strikte voorwaarden gelden voor het werken tot 20.00 uur. Zo moet er aantoonbaar toestemming zijn van de ouders/voogd en instemming van de personeelsvertegenwoordiging of ondernemingsraad
-
13-en 14-jarigen mogen ook op zondag gaan werken, maar alleen onder de hiervoor genoemde voorwaarden. 15-jarigen mogen nu ook al alleen onder deze voorwaarden op zondag werken. Werkt een kind op zondag, dan moet hij de zaterdag ervoor vrij zijn. Elke zestien weken moeten kinderen minimaal vijf zondagen vrij zijn.
Kijk voor meer informatie over de plannen op Rijksoverheid.nl.
controle door de arbeidsinspectie
De Nederlandse Arbeidsinspectie beoordeelt de aanvraag voor ontheffingen (bijvoorbeeld voor cultureel werk). Daarnaast houdt de Arbeidsinspectie toezicht op de naleving van de regels. Deze staan in de Nadere Regeling Kinderarbeid. Als een inspecteur tijdens een controle ter plaatse vaststelt dat de regels niet worden nageleefd, er niet wordt gewerkt volgens de ontheffing of dat er onjuiste gegevens zijn ingediend, dan kan hij een boete opleggen of proces-verbaal opmaken.
Let op: bij overtredingen kan de Arbeidsinspectie niet alleen de werkgever een boete opleggen, maar ook de ouders of verzorgers van de minderjarige. Bij ernstig letsel door het werk kan worden overgegaan tot strafrechtelijke vervolging.
