Pesterijen, agressie of seksuele intimidatie door collega's of cliënten kunnen de werksfeer behoorlijk verzieken. Medewerkers die het slachtoffer zijn van dit ongewenste gedrag kunnen lichamelijke en geestelijke klachten krijgen. Een te hoge (of juist te lage) werkdruk kan leiden tot werkstress of een burn-out. Een derde van het ziekteverzuim in Nederland wordt veroorzaakt door werkgerelateerde psychische klachten. Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is de verzamelnaam voor alle risico's van werkdruk en ongewenst gedrag op het werk. 

Op deze pagina

psychosociale arbeidsbelasting (PSA): wat is dat?

Als sprake is van ongewenste omgangsvormen of werkdruk, kan dit leiden tot werkstress en lichamelijke, psychische en sociale klachten veroorzaken. De Arbowet noemt dit psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en onderscheidt de volgende vormen:

Op het Arboportaal staat veel informatie over de verschillende soorten psychosociale arbeidsbelasting en wat je als werkgever kunt doen om jouw personeel te beschermen. 

de werkgever als beschermer

Als werkgever ben je, op grond van de Arbowet en het Burgerlijk Wetboek, verplicht om je medewerkers te beschermen door grensoverschrijdend gedrag op het werk en werkdruk te voorkomen. In de verplichte risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) moet je vastleggen met welke arbeidsrisico’s je medewerkers te maken kunnen krijgen. In het plan van aanpak van de RI&E moeten de maatregelen staan die je als werkgever neemt om deze risico's tegen te gaan. 

Doe je dat niet of onvoldoende, dan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) je opdragen beleid te maken of aan te passen of zelfs een boete geven.

benoemen vertrouwenspersoon

Om je medewerkers de gelegenheid te bieden om ongewenste omgangsvormen op de werkvloer of integriteitskwesties vertrouwelijk aan te kaarten, kun je als werkgever een vertrouwenspersoon benoemen. Een vertrouwenspersoon kan:

  • ondersteuning bieden door medewerkers die een melding maken op te vangen, te begeleiden, met hen mee te denken en hen te informeren over (in)formele oplossingen, en zo nodig door te verwijzen en nazorg te bieden
  • voorlichting geven over de rol en de taken van de vertrouwenspersoon binnen de organisatie
  • jou als werkgever advies geven over trends in de meldingen en eventuele knelpunten in de aanpak van ongewenste omgangsvormen.

Je kunt iemand van binnen je organisatie benoemen (interne vertrouwenspersoon), maar je kunt ook kiezen voor een externe vertrouwenspersoon, of een combinatie van beiden. Belangrijk is dat de vertrouwenspersoon absoluut onafhankelijk kan functioneren.

Het benoemen van een vertrouwenspersoon is (nog) niet wettelijk verplicht. Wel heeft de Tweede Kamer het initiatiefwetsvoorstel voor het verplicht stellen van een vertrouwenspersoon op 23 mei 2023 goedgekeurd. Het wetsvoorstel moet nog door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. 

Kijk voor meer informatie over vertrouwenspersonen op KvK.nl.

Werkgevers en hun preventiemedewerkers kunnen van Arbokennisnet kennisdossiers downloaden over de onderwerpen agressie en geweld, discriminatie, pesten, seksuele intimidatie en werkdruk. In de dossiers staan onder meer beschrijvingen van de risicofactoren, relevante werksituaties en beroepen, wetgeving en beleid en de verplichtingen van werkgever en werknemer.