hoe probleemoplossend denken?

Oplossingsgericht denken betekent dat je actief zoekt naar wat er écht speelt en hoe je dat aanpakt. Het kan gaan om van alles: een lastig werkproces, klanten die afhaken, of iets wat binnen je team beter kan. Belangrijk is dat je niet blijft hangen in het probleem, maar meteen op zoek gaat naar oplossingen. Dat vraagt om goede skills, zoals goed luisteren, de juiste vragen stellen en informatie verzamelen. Ook moet je verschillende kanten bekijken, prioriteiten stellen en keuzes maken die werken. Een probleemanalyse kan helpen om dit allemaal duidelijk in kaart te brengen. 

wat is een probleemanalyse?

Een probleemanalyse is het stappenplan om een probleem echt te begrijpen. Eerst kijk je wat het probleem precies is en wat de oorzaken zijn. Vervolgens onderscheid je hoofd- van bijzaken om zo tot de kern van het probleem te komen. Het gaat erom dat je het probleem helemaal scherp hebt, voordat je gaat zoeken naar een oplossing. Zo weet je zeker dat je de juiste dingen aanpakt en voorkom je dat je tijd verspilt aan oplossingen die niet werken.

hoe maak je een probleemanalyse?

Een goede probleemanalyse begint met de juiste stappen. Zo zorg je dat je het probleem echt snapt en gericht aanpakt.

1. bepaal wat het probleem is

Zie je iets wat niet goed loopt? Pak het zelf op en neem initiatief. Wees duidelijk en zelfstandig in wat je doet. Een handig hulpmiddel is het 5W2H-model. Dit model helpt je het probleem helder te maken door vragen te stellen over wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe en hoeveel.

2. zoom in op het probleem

Als je weet wat het probleem is, ga je dieper graven. Praat met de mensen die ermee te maken hebben. Gebruik de 5x waarom-methode om door te vragen. Met deze techniek vraag je vijf keer ‘waarom’ om zo steeds dieper door te dringen tot de echte oorzaak van het probleem.

3. zoek de oorzaken

Vind je het lastig om de oorzaken van het probleem te achterhalen? Gebruik dan het visgraatmodel. Bij het visgraatmodel zet je het probleem aan de rechterkant van een horizontale lijn. Van daaruit teken je ‘botjes’ als bij een visgraat, die staan voor mogelijke oorzaken. Je onderzoekt het probleem aan de hand van de 6 M’s: Mens, Machine, Materiaal, Methode, Milieu en Management. Zo breng je stap voor stap in kaart wat er allemaal meespeelt en waar het mis kan gaan. 

4. check je conclusie

Heb je de hoofdzaak gevonden? Vraag jezelf dan: ‘Als we deze oorzaak oplossen, is het probleem dan echt weg?’ 

  • Is het antwoord ja: dan weet je dat je de kern te pakken hebt en kun je gericht naar oplossingen zoeken.

  • Is het antwoord nee: dan moet je verder graven naar de echte oorzaak, of kijken of er meerdere oorzaken tegelijk spelen.

5. zorg dat iedereen meedoet

Voordat je begint met oplossingen bedenken, is het belangrijk dat je collega’s en andere teams achter je plan staan. Zo zorg je dat iedereen meewerkt en je samen écht impact maakt.

6. maak een actieplan

Met de probleemanalyse klaar, stel je een duidelijk en praktisch actieplan op. Zo zet je gerichte stappen om het probleem op te lossen.

voorbeeld actieplan

Met een actieplan breng je structuur aan in je aanpak. Je weet wat het probleem is, wat je wilt bereiken en welke stappen daarvoor nodig zijn. We werken met een voorbeeld van ontevreden magazijnmedewerkers. 

1. stel vast wat je wilt bereiken

Begin met een duidelijk doel. Zo weet iedereen waar jullie naartoe werken. In dit geval: zorgen voor een prettige werkdruk voor de magazijnmedewerkers.

2. zet alles op een rij

Verzamel alle informatie die relevant is voor het actieplan. Denk aan:

  • aantal leveringen;

  • resultaten uit medewerkerstevredenheidsonderzoeken;

  • aantal collega’s;

  • gewerkte uren;

  • ruimte en indeling van het magazijn.

3. schrap wat niet haalbaar is Niet elke oplossing is uitvoerbaar, zeker niet op korte termijn. In dit voorbeeld zijn oplossingen, zoals minder leveringen aannemen of collega’s meer uren laten draaien niet realistisch. Focus op wat wél kan.

4. stel prioriteiten

Wat is nú belangrijk? In dit geval zijn de prioriteiten:

  • werkdruk verlagen;

  • leveringssnelheid behouden;

  • magazijn efficiënter indelen;

  • medewerkerstevredenheid bespreken.

5. verdeel de taken

Wijs voor elke actie een eindverantwoordelijke aan. Zo weet iedereen wat er van hem of haar wordt verwacht en blijft het plan in beweging.

 

veelgestelde vragen

  • welke methodes zijn nuttig bij een probleemanalyse?

    Voor het maken van een probleemanalyse zijn deze 3 methodes gangbaar:

    • 5Wh2 - helpt het probleem scherp te krijgen door vragen te stellen over wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe en hoeveel.

    • 5x waarom - door vijf keer achter elkaar ‘waarom’ te vragen, kom je tot de kernoorzaak van een probleem.

    • Visgraatmodel - visualiseert mogelijke oorzaken van een probleem aan de hand van categorieën zoals Mens, Machine, Materiaal, Methode, Milieu en Management.

    >> lees hier meer over het maken van een probleemanalyse

  • hoe ziet een probleemanalyse eruit?

    Een probleemanalyse bestaat uit de volgende 6 onderdelen. Met dit stappenplan stel je goed een probleem vast en ga je er effectief mee aan de slag. 

     

    1. Probleembeschrijving: wat gaat er niet goed in een werkproces?

    2. Afbakening: ga vragen stellen om het probleem in te kaderen. 

    3. Probleemstelling: waarom gaat het mis?

    4. Informatie: heb je achtergronden nodig om het probleem op te lossen?

    5. Doelstelling: wat wil je bereiken met de oplossing?

    6. Overtuiging: wie moet je meekrijgen om draagvlak voor jouw verbeterproces te krijgen?

    >> bekijk hier een voorbeeld actieplan

  • in welke functies heb je regelmatig een probleemanalyse nodig?