wat is stakeholdermanagement?

Stakeholdermanagement is het proces waarbij je alle personen en groepen in kaart brengt die invloed hebben op jouw project, besluit of organisatie. Dit kunnen interne stakeholders zijn, zoals collega’s en managers, maar ook externe partijen zoals klanten, leveranciers, overheden of investeerders. Het doel is om hun belangen, verwachtingen en invloed te begrijpen, zodat je effectief kunt samenwerken en draagvlak kunt creëren. Een effectieve stakeholderanalyse helpt je om kansen te benutten, risico’s te beperken en projecten soepeler te laten verlopen.

intern v.s. extern stakeholdermanagement

Stakeholdermanagement betekent dat je alle belanghebbenden, zoals medewerkers, klanten, leveranciers en beslissers, in kaart brengt én hun verwachtingen actief in de gaten houdt. Het draait om inzicht krijgen in zowel gedeelde als tegengestelde belangen, zodat je hier slim op kunt inspelen.

Goed stakeholdermanagement bestaat uit vier stappen:

  • stakeholders identificeren en erkennen met het Stakeholder Salience Model;

  • invloed en interesse bepalen om prioriteiten te stellen;

  • een communicatiebeheerplan opstellen dat iedereen aangehaakt houdt;

  • stakeholders beïnvloeden en betrekken om draagvlak te creëren.

De eerste twee stappen vormen de analysefase: je ontdekt wie er toe doen en hoe groot hun invloed is. In de laatste twee stappen breng je de belangen samen en vertaal je deze naar concrete, werkbare oplossingen.

effectieve stakeholderanalyse met het stakeholder salience model

Bij grote projecten of veranderingen, zoals een reorganisatie, fusie of nieuwe strategie, zijn altijd meerdere partijen betrokken. Denk aan medewerkers, klanten, aandeelhouders en leveranciers. Al deze stakeholders hebben hun eigen belangen, verwachtingen én invloed.

Aan de start van een project is het slim om alle personen, organisaties of instanties die door jouw project beïnvloed worden, overzichtelijk in kaart te brengen. Het Stakeholder Salience Model helpt je daarbij. Dit model laat niet alleen zien wie de stakeholders zijn, maar ook hoeveel macht, urgentie en legitimiteit zij hebben. 

De drie kenmerken:

  • macht: in hoeverre kan de stakeholder het project of de organisatie beïnvloeden?

  • urgentie: hoe belangrijk en tijdsgevoelig is het onderwerp voor de stakeholder?

  • legitimiteit: hoe terecht of passend zijn de acties van de stakeholder gezien zijn positie?

Op basis van de combinatie van deze drie kenmerken onderscheidt het model zeven typen stakeholders:

type 1 slapende stakeholder Een slapende stakeholder heeft als kenmerk macht, maar oefent deze niet uit omdat die geen urgentie ziet en geen legitimiteit heeft.
type 2 zwakke of discrete stakeholder  De zwakke stakeholder heeft als enige kenmerk legitimiteit. Door het gebrek aan macht is die niet in staat het project te beïnvloeden.
type 3 veeleisende stakeholder  Een veeleisende stakeholder heeft een urgente vraag, maar door onvoldoende macht en legitimiteit kan die niks teweegbrengen. 

Stakeholders die twee van de drie kenmerken bezitten worden ‘verwachtende stakeholders’ genoemd. De stakeholders die hieronder vallen zijn:

type 4 dominante stakeholder De dominante stakeholder heeft een eis die niet urgent is, maar beschikt wel over macht en legitimiteit. Deze stakeholder verwacht veel aandacht en krijgt het daarom ook.
type 5 gevaarlijke stakeholder  Een gevaarlijke stakeholder bezit macht en een urgente eis, maar geen legitimiteit. Deze stakeholder kan dwingend en gevaarlijk zijn en daarom is het belangrijk om deze stakeholders te erkennen. 
type 6 afhankelijke stakeholder  De afhankelijke stakeholder heeft een urgente en legitieme eis. Door gebrek aan macht is die echter afhankelijk van anderen. 

Stakeholders die alle drie de kenmerken bezitten worden ‘ultieme stakeholders’ genoemd:

type 7 ultieme stakeholder Een ultieme stakeholder beschikt zowel over macht, urgentie en legitimiteit. Die krijgt het beste dingen voor elkaar en daarom moet je deze stakeholder nauw betrokken houden.

6 tips voor succesvol stakeholdermanagement

Wil je draagvlak creëren en veranderingen soepel doorvoeren? Met deze 6 praktische tips pak je stakeholdermanagement doelgericht aan:

tip 1: focus op je belangrijkste stakeholders 

Niet iedereen heeft evenveel invloed op je project. Bepaal wie écht het verschil maken. Gebruik het Stakeholder Salience Model om urgentie, macht en legitimiteit te meten. Vraag jezelf af:

  • wie wordt het meest geraakt door de uitkomst?

  • wie heeft het sterkste netwerk binnen de organisatie?

  • wie beschikt over de meeste macht, kennis en ervaring?

tip 2: kijk door hun ogen

Begrijp wat voor iedere stakeholder op het spel staat. Door de verandering op een slimme manier te verkopen, gaat zelfs je grootste tegenstander de voordelen ervan inzien. 

tip 3: communiceer helder en regelmatig

Houd stakeholders op de hoogte van voortgang en mijlpalen. Pas je toon en boodschap aan op de doelgroep. Communiceer vaak genoeg om betrokkenheid te houden, maar voorkom ruis door overcommunicatie.

tip 4: onderhandel slim

Weeg af wanneer toegeven strategisch slim is en wanneer niet. Onderhandelen is balanceren tussen geven en krijgen. Gebruik argumenten, invloed en overtuigingskracht om het gewenste resultaat te bereiken.

tip 5: los conflicten vroegtijdig op

Wacht niet tot problemen escaleren. Nodig betrokken partijen uit voor een gesprek, luister naar hun zorgen en leg je eigen standpunt uit. Zoek actief naar oplossingen waar iedereen mee kan leven.

tip 6: bouw aan vertrouwen

Zonder vertrouwen geen draagvlak. Wees transparant, doe wat je belooft en neem verantwoordelijkheid. Zo versterk je de samenwerking en vergroot je de kans dat jouw plannen worden omarmd.

veelgestelde vragen

  • wat zijn stakeholders?

    Stakeholders zijn alle personen, groepen of organisaties die direct of indirect invloed hebben op jouw project, of die geraakt worden door de uitkomst ervan. Denk aan klanten, leveranciers, medewerkers, aandeelhouders en overheden.

  • wat is de betekenis van het woord ‘stakeholder’?

    Het Engelse woord ‘stakeholder’ betekent letterlijk iemand die ‘belang’ (stake) heeft bij een zaak. In een zakelijke context gaat het om belanghebbenden die invloed hebben op, of beïnvloed worden door, beslissingen en resultaten.

    >> lees meer over hoe je stakeholders in kaart brengt

     

     

  • wat is stakeholdermanagement?

    Stakeholdermanagement is het proces waarbij je belanghebbenden in kaart brengt, hun belangen en invloed analyseert en actief hun verwachtingen en betrokkenheid managet. Het doel is draagvlak creëren en succesvolle samenwerking stimuleren.

  • wat is een stakeholderanalyse?

    Een stakeholderanalyse is een methode om te bepalen wie je stakeholders zijn, welke invloed en belangen ze hebben, en hoe je met hen communiceert. Vaak gebruik je hiervoor modellen zoals het Stakeholder Salience Model of een invloed–belang-matrix.

  • wat is een goed voorbeeld van een stakeholderanalyse?

    Bij het invoeren van een nieuw IT-systeem breng je alle betrokkenen in kaart. Bijvoorbeeld: de IT-afdeling heeft hoge invloed en is direct betrokken, gebruikers hebben hoge impact maar middelmatige invloed, en de directie heeft hoge invloed als strategische beslisser. Op basis hiervan bepaal je hoe en hoe vaak je iedereen informeert en betrekt.

  • waarom is een stakeholderanalyse belangrijk?