Werk maken van het werk van de toekomst: mens of machine.

Een tijdje geleden was ik op bezoek bij Stena Line, een bedrijf dat enorme stappen zet als het gaat om de digitale transformatie. Het heeft namelijk de ambitie uitgesproken om het eerste ‘cognitieve’ ferrybedrijf ter wereld te worden. Dat betekent dat binnen enkele jaren nagenoeg alle bedrijfsbesluiten door artificial intelligence (AI) genomen zullen worden. Welke route een schip het best kan varen om zo veel mogelijk brandstof te besparen, welke producten het best in de winkels aan boord aangeboden kunnen worden, wat er besteld moet worden bij de leveranciers, welke investeringen wanneer gedaan moeten worden en zelfs welke persoonskenmerken van mogelijke nieuwe medewerkers het best bij de organisatie passen: AI beslist het.

Download het whitepaper ‘Focus op Groeikracht’ om nog verder in de toekomst van de arbeidsmarkt te duiken.

"ai elimineert doelgericht de zwakste schakel"

leer met ons mee wat menno schrijft over:

• de volgende stap in digitale intensivering
• cyber-fysieke systemen
• razendsnelle ontwikkeling

de volgende stap in digitale intensivering

Denk je eens in: een groot computerbrein dat uiteindelijk een heel bedrijf bestuurt met een omzet van 1,3 miljard euro en dat jaarlijks 7.600.000 passagiers, 1.700.000 personenauto’s en 2.100.000 vrachtauto’s vervoert. En dat met, nu nog, 5600 medewerkers. De combinatie van big data en AI vormt de volgende stap in de digitale intensivering van het bedrijf, namelijk het verzamelen van bestaande of het creëren van nieuwe data waarmee bestaande processen opnieuw, vanaf de grond, ontworpen kunnen worden. Stena Line zet dus zwaar in op leren met AI, waarbij het steeds de zwakste schakel doelgericht elimineert. Wat betekent dat echter als uiteindelijk het beperkte rekenvermogen van het menselijk brein de grootste vertragende factor wordt? En wat gaat er eigenlijk met al die duizenden medewerkers gebeuren als AI ze vervangt? Dat zijn slechts twee van de vele vragen die bij me opkwamen.

cyber-fysieke systemen

De meeste organisaties zijn echter nog lang niet zo ver. Ze zijn vooral druk bezig om hun operatie, businessmodel en manier van organiseren aan te passen aan de overgang van het  

analoge naar het digitale tijdperk. Hierbij gaat het om elektronische systemen, automatisering, robotisering en it-systemen. En eigenlijk is het daarmee ook nog eens een achterhoedegevecht, aangezien de vierde industriële revolutie al op de loer ligt. Namelijk die waarbij, onder invloed van onder andere AI, nano- en DNA-technologie, machine learning en geavanceerde gezichtsherkenning, de fysieke, biologische en digitale werelden met elkaar versmelten in zogenoemde ‘cyber-fysieke systemen’. Denk aan minirobots in onze bloedbaan die onze gezondheid monitoren, AI-systemen die ons brein een boost geven of autonome voertuigen die we besturen met onze gedachten. 

"hoe zorgen we ervoor dat ai het belang van de mens dient"

razendsnelle ontwikkeling

Hoewel een organisatie als Stena Line ver voorop loopt in de automatisering van bestaand werk, zien we al wel in toenemende mate een verschuiving plaatsvinden in gevraagde kennis en vaardigheden. Steeds meer organisaties formeren een kernteam van hoog gekwalificeerde data-wetenschappers, analisten en engineers die veel traditioneel werk overnemen. Echter vaak met veel minder mensen. Tegelijkertijd wordt er ook meer en meer een beroep gedaan op functies waarbij het werk zich juist lastig laat digitaliseren; denk aan vakmensen, leerkrachten en zorgmedewerkers. Echter ook creatieve en innovatieve rollen zullen in de toekomst steeds belangrijker worden. Of wat te denken van het bedrijf Vopak dat antropologen in dienst neemt om AI te trainen. Ook het werk van de managers zal veranderen; zij zullen meer de rol van ‘coördinatoren’ moeten aannemen: de tussenpersonen die de ideeën van de wetenschappers, programmeurs en innovatoren voorzien van de in de organisatie beschikbare middelen om ze om te zetten naar concrete resultaten.

AI maakt een razendsnelle ontwikkeling door, maar er kleven ook de nodige ethische bezwaren aan. Hoe zorgen we ervoor dat AI het belang van de mens dient in plaats van andersom? Hoe zorgen we er voor dat eenieder die dat wil zinvol werk kan doen? Of laten we dat simpel overnemen door AI en hebben we vervolgens zeeën van vrije tijd? Om op deze en andere vragen een antwoord te vinden moeten we vooral de juiste vragen stellen, om er zo goed en zo kwaad als het gaat voor te zorgen dat we technologie zoals AI, big data, nanotechnologie en gezichtsherkenning zo inrichten dat ze bijdragen aan een wereld die wij nastreven. We moeten zorgen dat de technologie nooit de vrije hand krijgt in het doorvertalen van patronen naar een hyper efficiënte toekomst waarin de mens geheel overbodig is. Dus hoe zorg je ervoor dat deze technologie op de juiste manieren gebruikt wordt? Satya Nadella (CEO van Microsoft) roept op om AI vooral de menselijke capaciteiten te laten aanvullen in plaats van deze te vervangen. Volgens Nadella kunnen we deze vraagstukken alleen maar duurzaam oplossen wanneer de mens aan het roer blijft staan en AI ondergeschikt is. 

Geïnteresseerd in een verdere verdieping? Download het whitepaper ‘Focus op Groeikracht’.