Sinds een paar jaar geef ik voor bedrijven en organisaties lezingen en trainingen over stressmanagement en burn-outpreventie. Dat is best vreemd werk. Ik word ingehuurd door zo’n organisatie om medewerkers te komen vertellen wat ze vaak ergens stiekem al weten. Dat stress niet iets is om heel bang voor te zijn, zolang je maar weet hoe je er goed mee om kunt gaan. Dat we allemaal op een bepaalde manier met stress te maken krijgen en dat het dus nodig is om jezelf goed in de gaten te houden. Dat het okee is (en zelfs noodzakelijk!) om jezelf op de eerste plaats te zetten. Omgaan met stress begint bij jou als individu en bij jouw vermogen om voor jezelf te zorgen, zo stel ik bij zo’n lezing. Het bedrijf of je manager kan dat niet vóór jou doen.

Meer lezen? Download het whitepaper 'Focus op Groeikracht'.

"burn-outs tegengaan of zelfs voorkomen kan alleen als je je bedrijfscultuur daarop instelt."

lees wat thijs schrijft over

beeld: nanda hagenaars

burn-outepidemie

Dat betekent natuurlijk niet dat burn-outpreventie alleen een verantwoordelijkheid is van individuele werknemers. Sterker nog: burn-outs tegengaan of zelfs voorkomen kan alleen als je je bedrijfscultuur daarop instelt. En ik denk juist dat bedrijven daar over het algemeen veel meer in zouden kunnen doen.

Laten we eerlijk zijn: ze zullen wel moéten. De cijfers over de burn-outepidemie zijn schrikbarend. Hier zijn de feiten. Eén op de zeven Nederlandse werkenden (in sommige sectoren zelfs één op de vijf) krijgt te maken met burn-out-achtige verschijnselen. Dit betekent overigens niet dat al deze mensen ook echt met een burn-out thuis komen te zitten, maar wel dat ze daartoe risico lopen. En mocht iemand dan wel opgebrand thuis komen te zitten, dan duurt dat doorgaans een paar maanden of zelfs langer. Het NRC becijferde dat zo’n burn-out een werkgever, alles opgeteld, gemiddeld zo’n zestigduizend euro kost. 
Reden te over dus om als organisatie de burn-outepidemie meer dan serieus te nemen. Omdat uitvallend personeel in een tijd van personeelstekort doodzonde is, om de kosten, maar ook simpelweg omdat je als bedrijf een zorgtaak hebt richting je medewerkers.

vijf stappen

Hieronder vind je een overzicht van de stappen die je kunt zetten, opgedaan in honderden lezingen bij bedrijven, aangevuld met wat we weten uit psychologisch onderzoek. Want wat voor de COVID-crisis geldt, geldt ook hier: alleen samen krijgen we het burn-outprobleem onder controle.

1. maak onderscheid tussen goede stress en slechte stress

Niet alle stress is slecht, en uit onderzoek blijkt dat hoe banger mensen zijn voor stress, hoe gestresster ze raken. Draag deze filosofie uit als bedrijf: er is niets mis met hard werken, of af en toe zelfs korte periodes van hoge werkdruk. Zolang er daarna maar voldoende hersteld kan worden! Waar je wél voor moet uitkijken is chronische stress (die dus niet meer weggaat), die is wel degelijk slecht voor de gezondheid. Het verschil hiertussen snappen en uitdragen is cruciaal. 

2. zorg voor adequate ondersteuning voor wanneer stress te veel wordt

Te veel burn-outs ontstaan omdat medewerkers hun klachten lange tijd bagatelliseren, of geen hulp durven vragen. Zorg dat er in de organisatie een coach, vertrouwenspersoon of manager met kennis van zaken aanwezig is, waar een medewerker naar toe kan voor ondersteuning vóórdat hij of zij in een burn-out belandt. Hoe eerder er bij problemen met werkstress wordt ingegrepen, hoe kleiner de kans dat iemand maandenlang uitvalt met stressklachten. 

3. zorg voor een open werksfeer en vroegsingalering

Eén van de lastigste onderdelen van stress is dat het je juist mínder bewust maakt of je in de gevarenzone zit. Je hebt dus vaak anderen nodig om je te attenderen dat je afstevent op een burn-out. Er moet dan natuurlijk wel een sfeer zijn waarin je elkaar kan en mag aanspreken – het moet veilig voelen om dat te doen. Ook managers en leidinggevenden kunnen hieraan bijdragen, door het onderwerp niet te schuwen en regelmatig pro-actief ‘in te checken’.

"want wat voor de COVID-crisis geldt, geldt hier ook: alleen samen krijgen we het burn-outprobleem onder controle."

4. maak regels over bereikbaarheid

Dit lijkt me laaghangend fruit. Eén van de redenen voor stress is het gevoel altijd bereikbaar te moeten zijn voor het werk. Problematisch, wanneer je de hele tijd bestookt kunt worden met werkgerelateerde mails, apps en berichten, ook in je vrije tijd. Spreek daarom als bedrijf af dat medewerkers het recht hebben om buiten werktijd onbereikbaar te zijn (tenzij de tent in de fik staat). Ontmoedig werkgerelateerde app-groepen op privé-telefoons en maak het moeilijker om buiten werktijd nog te mailen. Het is namelijk moeilijk herstellen en ontstressen als je het gevoel hebt dat je ook ’s avonds en in het weekend je werkmail moet controleren. 

5. geef het goede voorbeeld

Idealiter bepaalt de medewerker zelf waar en wanneer hij of zij aan het werk is. Dit kan er wel voor zorgen dat het op kantoor wat ‘los zand’ wordt - zeker als teams ook de vergaderingen overwegend digitaal gaan doen. Des te belangrijker dat er wel momenten blijven waarop iederéén aanwezig is: een maandelijkse vergadering, een uitje of een gezamenlijke brainstormsessie. Dit zorgt ervoor dat medewerkers die elkaar lang niet hebben gesproken toch contact houden, en is goed voor de teamspirit. 

Randstad, die mij gevraagd heeft voor deze serie artikelen, geef in hun whitepaper ‘Focus op Groeikracht’ nog veel meer aanknopingspunten voor organisaties die zich willen richten op duurzame inzetbaarheid.

Lees hier meer artikelen van externe experts.

whitepaper focus op groeikracht